Hurda Araç Teşvikleri: 2003’ten Bugüne Neler Değişti?
2003 yılından itibaren uygulanan hurda araç teşvikleri, otomotiv sektörü ve araç fiyatları üzerinde önemli etkiler yarattı. Peki, bu teşviklerin araba fiyatlarına olan yansımaları nasıl oldu? Hurda teşviki almayı düşünenler için tüm ayrıntılar burada. Geçmişte hurda teşvikleri uygulandığında neler yaşandı?
İlk kez 2003 yılında hayata geçirilen hurda araç teşvikleri, belirli bir yaşın üzerindeki araçların trafikten çekilmesi ve yeni araç satışlarını artırmayı hedefliyordu. 2004 yılında sona eren bu uygulama, otomotiv sektöründe kayda değer bir ivme sağladı. 2010 ve 2011 yıllarında ise 3,5 tondan fazla olan yük ve yolcu taşıyan araçlar için nakdi destek sağlanan bir teşvik programı devreye alındı. Bu dönemde, hurdaya ayrılan araç sayısında %73.9’luk bir artış kaydedildi. 2012-2014 yılları arasında uygulanan teşvikte ise belirli yaşın üzerindeki araçların motorlu taşıtlar vergisi, faizi, ceza, gecikme zammı ve diğer idari para cezaları silindi. 2018-2019 yıllarında uygulanan teşvik kapsamında da, hurdaya çıkarılan araçlar için aynı cinsten yeni bir aracın satın alınmasında tahsil edilecek ÖTV miktarından belirlenen tutar kadar indirim sağlanması öngörüldü. Ancak 2019’dan bu yana herhangi bir ÖTV indirimi söz konusu olmamıştır.
Teşviklerin Otomobil Satışları Üzerindeki Etkileri
Analizler, tüm teşvik dönemlerine bakıldığında otomobil satışlarının, teşvik olmayan dönemlere kıyasla ortalama 9.198 adet arttığını göstermektedir. Hafif ticari araç ve ağır ticari araç satışlarında da benzer bir artış gözlemlendi. Teşviklerin uygulandığı dönemlerde, kendisinden önceki 6 ay ile sonraki 6 aylık satışlar arasında ortalama 3.090 adetlik bir artış yaşanırken, ağır ticari araç satışları da 725 adet yükseldi. Değişkenler incelendiğinde, teşviklerin satışlara yaklaşık %20-30 arasında bir artış olarak yansıdığı görülüyor.
Geçmişteki Olayların Piyasa Üzerindeki Yansımaları
Tüm bu teşvikler dahilinde bugüne kadar hurdaya ayrılan araç sayısı 350 bini geçti. Yeni araç sahibi olanların sayısı arttı, ancak bu durum piyasada nasıl bir değişim yarattı? 2019’un ilk ayında 100 bin TL’nin altındaki araçların fiyat değişimlerine baktığımızda, Renault Clio Symbol Joy 1.0, Ekim 2018’de 72.400 TL iken Ocak 2019’da ÖTV indirimi ve kampanyalı satışlarla 60.900 TL’den satıldı. Fiat Egea Sedan 1.4 Fire ise Haziran 2018’de 71.900 TL, Ekim 2018’de hurda indirimiyle 69.900 TL, ÖTV indirimi ve ek hurda indirimiyle de Ocak 2019’da 62.040 TL’ye alıcı buldu. Hyundai i20 1.2 MPI Jump fiyatlarına baktığımızda ise, Haziran 2018’de 71.400 TL olan fiyat, Ekim 2018’de 90.560 TL’ye yükselirken, Ocak 2019’da ÖTV ve hurda indirimiyle 75.407 TL’ye geriledi.
İkinci El Piyasasındaki Gelişmeler
Şu anda, 25 yaş ve üzeri araçlar için yeni bir hurda teşviki ve ÖTV indirimi gündemde. Bu teşvikle, eski araçların trafikten çekilerek yerine Türkiye’de üretilen yeni araçların alınması ve çevre kirliliğinin azaltılması hedefleniyor. Henüz resmi bir açıklama yapılmamış olmasına rağmen, ikinci el otomobil piyasasında hareketlilik başladı ve fiyatlarda artışlar gözlemleniyor. Özellikle hurda kapsamına girebilecek yaşta ve durumdaki araçların fiyatları hızla yükselmektedir. Bu durum, insanların hurda araçlarını yüksek fiyatlarla satıp teşvikle birlikte yeni araba almayı planlaması ile ilişkilidir. Daha önce 50 bin TL’ye bile satılamayan araçlar için şimdi 100-150 bin TL fiyat talep ediliyor. Eğer bir hurda araca sahip olursanız ve yasa çıkarsa, 300 bin ila 800 bin TL arasında ÖTV avantajı elde edebilirsiniz. Ancak bu durum, ikinci el araç almak isteyenler için pek de iç açıcı değil, çünkü fiyatların aşırı yükselmesi piyasayı alıcılar için zorlu hâle getiriyor.
Teşvik Kapsamındaki Araçlar
25 yaş ve üzeri araçlar için teşvik kabul edilirse, yerliliği %40 ve üzeri olan araçlar da dahil edilecektir. Yasalaşırsa 6 farklı markanın 12 modeli bu kapsamda yer alacak. İşte hurda teşvikiyle satın alınabilecek araçlar:
- Volkswagen Transporter
- Togg T10X
- Toyota CH-R
- Hyundai Bayon
- Hyundai i20
- Hyundai i10
- Ford Tourneo Custom
- Ford E-Transit
- Ford Transit
- Fiat Fiorino
- Fiat Egea Cross
- Fiat Egea
Yeni Araç Alacaklar Ne Yapmalı?
Hurda otomobil teşvikleri, otomobil piyasasını her zaman hareketlendiren bir faktör olmuştur. Ancak bu dönemde hem alıcılar hem de satıcılar için belirsizlikler de artmaktadır. 2019’daki fiyat değişimlerini ve araç satış oranlarını inceledikten sonra, aslında bu sorunun cevabı biraz da sizin kişisel ihtiyaçlarınıza ve bütçenize bağlıdır. Eğer acil bir araç ihtiyacınız varsa, beklemek yerine şimdi almayı tercih edebilirsiniz; çünkü teşvik gelirse, sıfır araba fiyatlarının ne yönde etkileneceği tam olarak belli değil. Ayrıca, teşvik ile birlikte talep artışı yaşanırsa fiyatlar yükselebilir veya teslimat süreleri uzayabilir. Eğer “Biraz daha bekleyebilirim.” diyorsanız, teşvikin resmi açıklanmasının ardından harekete geçmeniz daha mantıklı olabilir. Özellikle hurda aracınız varsa, bu aracı değerlendirip yeni bir araba almak için uygun fırsatı yakalayabilirsiniz. Ancak bu süreçte ikinci el araç fiyatlarının daha da yükselme ihtimalini göz önünde bulundurmalısınız. Son olarak, teşvikler genellikle belirli fiyat aralığındaki araçlara uygulanıyor. Özellikle düşük ve orta segmentteki araçlar daha avantajlı hâle gelebilir. Bu nedenle, bütçenize uygun bir araç seçmek için piyasayı iyi takip etmelisiniz.
Sizin planlarınız neler? Yorumlarınızı bekliyoruz.
Kaynaklar: Sputnik, Haber Türk, Dergi Park, NTV, T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Oto Ajanda
Konuyla alakalı haberlerimiz:
