Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday, yürütücülüğünü üstlendiği “Ay ve Mars Regolit Simülantlarının Ekstremofit Öncül Bitkiler Kullanılarak Tarıma Elverişli Hale Getirilmesi ve Regolit Simülantlarında Yetiştirilen Bitkilerde Stres Yanıtlarıyla İlişkili Sinyal Yolaklarının Araştırılması” başlıklı projeyle Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenmeye uygun bulundu.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Doç. Dr. Uzilday’ı ve ekibini makamında ağırlayarak başarılarından dolayı tebrik etti. Rektör Budak, üniversitedeki proje üretme seferberliğinin devam ettiğini vurgulayarak, “Üniversitemiz bilim insanları, ülkemizin hedefleri doğrultusunda projeler hazırlamaya devam ediyorlar. Fen Fakültemiz öğretim üyesi Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday’ın yürütücülüğünü üstlendiği ve multidisipliner bir araştırma ekibi tarafından hazırlanan bu proje, TÜBİTAK’tan destek almaya hak kazandı. Ekibimizi tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum.” dedi.
Doç. Dr. Uzilday, daha önce “Ekstrem Halofit olan Schrenkiella parvula’nın Tuz Stresine Verdiği Yanıtların Uzay Ortamında Araştırılması – EXTREMOPHYTE” projesinin yürütücülüğünü yapmış ve bu projenin, Türkiye’nin insanlı ilk uzay bilim misyonu kapsamında uzaya giden Alper Gezeravcı’nın gerçekleştirdiği 13 deneyden biri olduğunu belirtti.
Rektör Budak, “Ege Üniversitesi olarak, ülkemizin Milli Uzay Programı ve Türkiye Yüzyılı hedefleri doğrultusunda yenilikçi bir anlayışla bilim üretmeye devam edeceğiz.” şeklinde konuştu.
Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday, projesinin amacını şu şekilde açıkladı: “Ay ve Mars’ta kurulacak insanlı uzay kolonilerinde ilk hedeflerden biri, bitkisel üretimin gerçekleştirilmesi ile hem su ve oksijen gibi sınırlı kaynakların yenilenebilmesi hem de gıda üretilmesidir. Dünyadan taşınabilecek materyal miktarı, fırlatma araçlarının kapasiteleri ile sınırlı olduğu için Ay ve Mars regolitlerinde (Dünya’daki toprak eşleniği) bitki yetiştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.”
- Regolitlerde bitki büyümesi için gerekli bazı besin elementleri mevcut olmasına rağmen, yüksek konsantrasyonlarda ağır metaller ve çeşitli tuzlar da bulunmaktadır.
- Uzay kolonilerinde sürdürülebilir bitkisel üretimin gerçekleştirilmesi için Ay veya Mars regolitlerinin fiziki ve kimyasal özelliklerinin iyileştirilmesi, yani ıslah edilmesi gerekmektedir.
“Projemiz kapsamında, besin elementleri açısından fakir olan Ay ve Mars toprak benzeri regolitlerde ekstrem öncül bitkilerin yetiştirilmesi ve tekrar regolite karıştırılması sonucunda organik maddece zenginleşmiş regolitlerde domates bitkisinin verimli bir şekilde yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla ilgili moleküler mekanizmaların aydınlatılması hedeflenmiştir.”
Son olarak, regolit simülantlarında yetiştirilen domates bitkisinde bitki besin elementi eksikliği koşullarında sinyal görevi olan mekanizmaların aydınlatılmasını içeren bütüncül bir yaklaşım ile regolitlerde bitki yetiştirme kapasitesinin arttırılması yönünde verilerin literatürde ilk defa elde edilmesi planlanmaktadır.
Bu projede, Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday’ın yanı sıra Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Barış Uzilday ve Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü öğretim elemanı Araş. Gör. Dr. Tansel Kaygısız Aşçıoğul araştırmacı olarak görev almaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
