Fiat Chrysler Skandalı ve Sonuçları
Fiat Chrysler, 2014 yılında İtalyan Fiat ile Amerikan Chrysler arasındaki birleşme sonucunda kurulan ve dünyanın yedinci büyük otomobil üreticisi konumuna ulaşan bir devdir. Ancak, 2017 yılında yaşanan bir skandal, bu dev şirketin itibarını derinden sarstı ve yaklaşık 800 milyon dolar gibi büyük bir ceza ile karşı karşıya kalmasına neden oldu. Skandalın merkezinde, Fiat Chrysler Automobiles’ın dizel araçlarında emisyon testlerini manipüle etmek için özel yazılımlar kullanması iddiaları yer alıyordu. Bu durum, çevresel ve yasal sorunları da beraberinde getirdi.
Her şey EPA’nın iddiasıyla başladı. Ocak 2017’de, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve Kaliforniya Hava Kaynakları Kurulu (CARB), Fiat Chrysler’ın ABD’de satılan yaklaşık 104.000 dizel araçta (özellikle Jeep Grand Cherokee ve Ram 1500 pikap modellerinde) emisyon testlerini manipüle eden yazılımlar kullandığını iddia etti. Bu yazılımlar, araçların test sırasında emisyon kontrollerini tam kapasiteyle çalıştırmasını sağlıyordu, ancak gerçek sürüş koşullarında bu kontroller devre dışı bırakılıyor ve sonuç olarak daha yüksek seviyede azot oksit (NOx) salınımına yol açıyordu. NOx, solunum problemleri ve çevre kirliliğiyle bağlantılı zararlı bir kirletici olarak biliniyor.
FCA, iddiaları reddetti. EPA, FCA’nın araçlarda “defeat device” (yenilgi cihazı) olarak adlandırılan yazılımlar kullandığını öne sürdü. Bu yazılımlar, araçların emisyon testi sırasında olduğunu tespit ediyor ve test koşullarında tam emisyon kontrolü sağlıyordu. Ancak normal sürüş sırasında bu kontroller devre dışı kalıyor ve araçlar yasal sınırların üzerinde kirletici madde salıyordu. FCA, bu yazılımları yetkililere açıklamadığı için ABD Temiz Hava Yasası’nı ihlal etmekle suçlandı. FCA, herhangi bir manipülasyon yapmadığını ve yazılımın emisyon testlerini kötüye kullanmak için değil, aracın performansını ve dayanıklılığını artırmak için tasarlandığını savundu.
Bu durumdan etkilenen toplam araç sayısı şu şekildeydi:
- Dodge Ram 1500 – 14.083 adet
- Jeep Grand Cherokee – 14.652 adet
- Dodge Ram 1500 – 31.948 adet
- Jeep Grand Cherokee – 8.421 adet
- Dodge Ram 1500 – 32.219 adet
- Jeep Grand Cherokee – 2.469 adet
2019 senesinde bir anlaşmaya varıldı. 2019 yılının Ocak ayında FCA, ABD yetkilileriyle bir anlaşmaya vararak davayı çözmeye yönelik adımlar attı. Anlaşmada şunlar yer alıyordu: FCA, toplamda yaklaşık 800 milyon dolar ödeyecek. Bu tutar; EPA ve CARB’ye ödenen 305 milyon dolar ceza, etkilenen araç sahiplerine tazminat olarak ödenen 280 milyon dolar ve çevresel iyileştirme çalışmaları ile geri çağrımlar için ayrılan fonları içeriyor. FCA, etkilenen araçları geri çağırarak emisyon standartlarına uygun hale getirmek ve onarılan araçlar için uzatılmış garanti sunmak zorunda kalacak. Ayrıca, FCA, gelecekte emisyon düzenlemeleri için bağımsız bir denetim programı kullanacağını taahhüt etti.
Doğal olarak, FCA’nın itibarı zedelendi. Bu durum, tüketici ve yatırımcıların şirkete olan güvenini ciddi şekilde sarstı. 800 milyon dolarlık ceza ve tazminatlar, şirket için önemli bir mali yük oluşturdu. Skandal, dizel araçların popülaritesinin ABD’de düşmesine de sebep oldu. Diğer yandan, otomotiv endüstrisinde emisyon testleri yeniden gündeme geldi ve bu gibi ihlallerin önüne geçmek için denetimlerin güçlendirilmesi gerekliliği ortaya çıktı.
Kaynaklar: Motor 1, Europa
Daha fazla skandal içeriği:
