Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Ertuğ Öner ve Dr. Öğr. Üyesi Aylin Karadaş, önemli bir araştırma projesinde yer alıyor. Bu projenin yürütücüsü, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Coğrafya Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Rifat İlhan. Projenin başlığı ise “Pamphylia Bölgesi Antik Limanlarının (Perge, Aspendos, Side) Orta ve Geç Holosen’deki Kıyı Çizgisi Değişmelerinin Çoklu Analiz Yöntemleri ile Belirlenmesi” olarak belirlendi. Bu proje, TÜBİTAK 1001- Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında destek almaya hak kazandı.
Proje ile birlikte Antalya Ovası, Perge, Aspendos ve Side antik kentlerinin paleo-coğrafya ve jeoarkeolojik özellikleri detaylı bir şekilde incelenecek. Bu araştırmanın, bölgeye arkeoloji ve turizm açısından önemli katkılar sağlaması bekleniyor. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, proje ekibini makamında ağırlayarak tebrik etti. Prof. Dr. Budak, “Oluşturduğumuz bilim ekosisteminin bir yansıması olarak akademisyenlerimizin projeleri, TÜBİTAK tarafından desteklenmeye devam ediyor. Bölge turizmine katkı sağlayacak ve TÜBİTAK tarafından kabul gören projeyi hayata geçiren hocalarımızı tebrik ediyor, çalışmalarında başarılar diliyorum” dedi.
Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Ertuğ Öner, “Küresel ölçekte iklim değişmeleri, özellikle okyanus ve deniz seviyelerinin değişiminde etkili olmuştur. Son Buzul Maksimumunda (20 bin yıl önce) katı halde tutulan su kütleleri nedeniyle dünya denizlerinin ortalama seviyesi günümüze oranla -130 metre kadar alçaktaydı. İklimdeki sıcaklık artışına bağlı olarak buzulların erimesiyle deniz seviyeleri hızla yükselmiş ve günümüzden yaklaşık 6 bin yıl önce mevcut seviyesine ulaşmıştır. Bu deniz seviyesi değişimleri, kıyı çizgilerini doğal olarak etkilemiştir. Alçak kıyılarda koy ve körfezler meydana gelmiştir. Ayrıca, yerel olarak özellikle tektonik hareketler nedeniyle göreceli deniz seviyesi değişiklikleri gözlemlenmiştir. Son 6 bin yılda ise akarsu biriktirme etkinlikleri ön plana çıkmış ve bu sığ deniz alanları zamanla dolmaya başlamıştır. Holosen dönemi (yaklaşık son 12 bin yıl) boyunca meydana gelen bu değişmeler, Neolitik dönemle birlikte yerleşen insan faaliyetlerini de önemli ölçüde etkilemiştir” diye belirtti.
“Bölgenin Holosen’deki Gelişim Süreçleri Araştırılacak”
2023 yılında yürütülen ön çalışmalarda, alüvyal düzlüklerde delgi sondajları gerçekleştirildiğini söyleyen Prof. Dr. Öner, “Ülkemizin güney kıyılarında yer alan Antalya Ovasındaki Perge, Aspendos ve Side antik kentlerinin Holosen’de meydana gelen doğal çevre ve kıyı çizgisi değişimlerinin ortaya konması ve bu antik kentlerin liman yerlerinin belirlenmesi amacıyla 2023 yılının Temmuz–Ağustos aylarında yürüttüğümüz ön çalışmalarda, Aksu Çayı çevresindeki Perge Antik Kenti ve Köprüçay vadisi çevresindeki Aspendos Antik Kenti’nin alüvyal düzlüklerinde delgi sondajları yapıldı. Sondajlarla alınan detritik sedimanların laboratuvar analizleri, denizin Holosen’de daha iç kısımlara kadar sokulduğunu ortaya koydu. Bu projeyle birlikte Side Antik Kenti ve Manavgat Çayı vadisinin aşağı bölümü de çalışma alanımıza dahil edilerek, bölgedeki alüvyal alanlarda yeni delgi sondajları gerçekleştirilecektir. Bu yörelerdeki alüvyal jeomorfoloji araştırmalarımızla birlikte, sondajlardan elde edilen sediman örneklerinin granülometrik, paleontolojik ve palinolojik analizleri yapılacak ve ortam özellikleri ile değişimleri belirlenecektir. Polen analizleri, hem doğal hem de kültür bitkilerinin Holosen’deki değişimi hakkında bilgi verecektir. Böylece Antalya Ovasının paleo-vejetasyon özellikleri ortaya konacaktır. Tüm verilerin değerlendirilmesiyle, Perge, Aspendos ve Side antik kentlerinin paleo-coğrafya ve jeoarkeolojik özellikleri belirlenerek, antik limanların olası konumları hakkında tespitlerde bulunulacaktır. Ayrıca, bölgede var olan doğal kaynaklar, karstlaşma ve travertenler araştırılarak, oluşum süreçleri ve yöredeki insan faaliyetleri üzerindeki etkileri yorumlanacaktır” ifadelerini kullandı.
Doç. Dr. Rıfat İlhan’ın yürütücülüğünü yaptığı proje ekibinde; Ege Üniversitesi Coğrafya Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Ertuğ Öner, Dr. Öğr. Üyesi Aylin Karadaş, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Coğrafya Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Serdar Vardar, İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Şebnem Sedef Çokay Kepçe ve Afyon Kocatepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Bilgin yer almaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
