İstanbul’da Toplu Taşıma Zammı Tartışmaları Devam Ediyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), UKOME’nin ocak toplantısında %46.09 oranında bir toplu taşıma zammı teklifini reddetti. İBB Genel Sekreter Yardımcısı Gürkan Akgün, bu zam oranının alt komisyonlarda yeniden değerlendirileceğini duyurdu. İstanbul’da yıllık 1.4 milyar yolculuk gerçekleşirken, İBB’nin yolcu başına sübvansiyon desteği 25.5 TL seviyesine ulaştı. Sadece İETT‘nin 1 yolcu başına maliyeti, 2018 yılında 3.4 TL iken, 2024 yılı itibarıyla bu rakam 36.2 TL’ye yükseldi. Bu yüksek maliyet, İBB’nin sübvansiyonunu da rekor seviyelere çıkardı.
İBB’nin Toplu Taşıma Sübvansiyonu, son 6 yılda %2000 oranında bir artış göstererek dikkat çekici bir büyüme kaydetti. 2018 yılında 1.7 milyar TL olan sübvansiyon miktarı, 2024 yılı itibarıyla 35.7 milyar TL’ye ulaştı. Bu olağanüstü artış, toplu taşıma hizmetlerinin sürdürülebilirliği açısından önemli bir destek sağlarken, aynı zamanda İBB’nin maliyetlerini de astronomik rakamlara çıkardı.
Sosyal Belediyecilik Uygulamalarıyla Destekler Artıyor
İBB, sübvansiyon artışının yanı sıra sosyal belediyecilik projelerini de hızla genişletmeye devam ediyor. Aşağıda bu projelerden bazıları yer almaktadır:
- Ücretsiz ulaşım destekleri: 0-4 yaş arasında çocuğu olan annelere ve iş arayan bireylere yönelik ücretsiz ulaşım uygulamaları devreye alındı.
- Özel taşımacılık entegrasyonu: Özel Taşımacılık Otobüsleri’nin İETT standartlarına uyum sağlaması için yeni ödeme modelleri uygulandı. Bu adımlar, hem sosyal faydayı artırdı hem de vatandaşların günlük yaşamlarını kolaylaştırdı.
Sübvansiyonun Ekonomik Yükü
Artan sübvansiyon yükü, İBB’nin bütçesi üzerinde önemli bir baskı oluşturmasına rağmen, vatandaşların uygun fiyatlarla toplu taşıma hizmetlerinden yararlanabilmesi için bu desteklerin artarak devam ettiği görülmektedir. Yıllık 1.4 milyar yolculuk gerçekleştiren İstanbul’da, İBB’nin yolcu başına geliri 10.7 TL, yolcu başı gideri ise 36.2 TL seviyesindedir. Bu durumda yolcu başına sübvansiyon desteği 25.5 TL’yi bulmaktadır.
Güncel Ekonomik Veriler
İstanbul’daki ulaşım maliyetleri ve toplu taşıma ücretlerine dair yapılan değerlendirmelere göre, son yıllarda İBB, maliyetleri sübvanse ederek vatandaşlara daha uygun fiyatlarla hizmet sunmaya çalışmaktadır. Ancak, akaryakıt ve diğer giderlerdeki artışlar, toplu taşımayı ekonomik olarak zor bir duruma sokmaktadır.
Artan Mazot Fiyatları
Mazot fiyatları, kısa süre içinde %131.5 oranında bir artış gösterdi. Geçmişte 1 tam bilet ücreti yaklaşık 1 dolara denk gelirken, günümüzde 20 TL, yani yaklaşık 0.57 dolara tekabül etmektedir. Ağustos 2023’te 22 TL olan 1 litre mazot, Ocak 2025’te 44.74 TL seviyesine ulaşması bekleniyor.
İETT’nin Artan Giderleri
İstanbul’un en büyük toplu taşıma kurumu olan İETT, günlük 832 hatta yaklaşık 5 milyon yolculuk gerçekleştiriyor. Ancak artan akaryakıt maliyetleri ve diğer harcamalar, İETT’nin maliyetlerini ciddi oranda artırmaktadır. Bu bağlamda:
- 2018 yılında yolcu başına maliyet 3.4 TL iken, 2024 yılında bu rakam %965 artışla 36.2 TL’ye çıkmıştır.
- Akaryakıt bedeli 2018’de 473 milyon TL iken, 2024 yılında %1050 artışla 5.43 milyar TL’ye ulaşmıştır.
İBB’nin Ulaşım Destekleri Devam Ediyor
İBB, sosyal belediyecilik uygulamaları kapsamında sübvansiyon miktarını 2018 yılında 1.7 milyar TL‘den 2024 yılında 35.7 milyar TL‘ye çıkarmıştır. Bu artış oranı, %2000’lik bir artış anlamına gelmektedir. Ayrıca, 0-4 yaş çocuklu annelere ve iş arayan vatandaşlara ücretsiz ulaşım desteği gibi sosyal projeler de hayata geçirilmiştir. İstanbul’un toplu taşıma ücretleri, diğer büyükşehirlerle kıyaslandığında hala daha düşük seviyelerde kalmaktadır. Ancak, artan maliyetler sürdürülebilirlik açısından ciddi bir risk oluşturmaya devam etmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
