The British Council’dan Yapay Zeka ve Eğitimde İnsan Merkezli Yaklaşım
Birleşik Krallık’ın kültürel ilişkiler ve eğitim fırsatları kuruluşu olan The British Council, özellikle İngilizce öğrenimi, öğretimi ve değerlendirmesi üzerine, yapay zekanın eğitimde daha sorumlu, adil ve kapsayıcı bir biçimde uygulanmasına yönelik önerilerini ortaya koydu. ‘Human-centred AI: Lessons for English Learning and Assessment’ başlıklı çalışmada, yapay zeka teknolojilerinin seçim ve uygulama süreçlerinde daha insan odaklı bir yaklaşımın gerekliliği ele alınıyor. Bu yaklaşım, özünde öğrencilerin ihtiyaçları ve daha geniş bir kapsayıcılık anlayışı üzerine inşa edilmiştir; böylece araştırma ve eğitim amaçları daima ön planda tutulmaktadır.
Öğretmenlerin rolü, farklı disiplinlerden uzmanlar arasında kurulan iş birliği ve eğitim sistemindeki tüm paydaşların yapay zeka okuryazarlığı, yapay zekanın öğrenme ve değerlendirme deneyimini zenginleştirip esnek hale getirmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu yeni teknolojilerin kullanımını yaygınlaştırmak için, bu teknolojilere erişim sağlamak ve farklı eğitim ihtiyaçlarına sahip öğrenciler için deneyimleri kişiselleştirmek amacıyla tam potansiyellerinden yararlanmak da British Council’ın çalışmalarında ele alınan önemli alanlardandır.
Makalenin yazarı ve British Council’da Kıdemli Araştırmacı ve İngilizce Dil Değerlendirme ile Öğrenimi Veri Bilimci olan Dr. Mariano Felice, eğitimde yapay zekaya yönelik daha insan merkezli, profesyonel ve akılcı bir yaklaşım benimsemenin önemine dair şunları ifade ediyor: ‘We cannot leave crucial decisions, such as education, in the hands of a machine, as there are regulatory and legal matters to address. Nor can we separate morality and ethics from the field of education. Technology should be used as a tool to assist us, but experts must always oversee its use to prevent and correct any deviations.’ (Eğitim gibi önemli konularda kararları makinelere bırakamayız çünkü düzenlemeler ve yasal konular bulunmaktadır. Ayrıca, ahlak ve etiği eğitim alanından ayrı tutamayız. Teknoloji, bize yardımcı olacak bir araç olarak kullanılmalıdır; fakat uzmanların her zaman kullanımını denetlemesi, sapmaları önlemek ve düzeltmek açısından gereklidir.)
İngilizce Öğrenimi ve Değerlendirmesinde İnsan Merkezli Bir Yaklaşım İçin On İlke
- Olasılıklara Kucak Açın. Yapay zeka, dönüşüm niteliğinde bir teknolojidir. Dil öğretimi, öğrenimi ve değerlendirmesi bağlamında, yapay zeka mevcut olasılıkların sınırlarını zorlayarak öğrenme yolculuğunu daha ilgi çekici, kişiselleştirilmiş ve verimli hale getirebilecek yeni yaklaşımlar sunabilir. Bu potansiyeli değerlendiremeyen kuruluşlar, güncelliklerini korumakta giderek daha fazla zorlanacaktır.
- Amaca Odaklanmayı Sürdürün. Dil öğretimi, öğrenimi ve değerlendirmesi alanındaki kritik aktörler olarak, teknolojiyi net bir amaç veya strateji olmaksızın kullanma fikrine karşı direnmeliyiz. Yapay zekanın öğretim ve değerlendirme uygulamalarına entegre edilmesi, yalnızca araştırma temelleri üzerine inşa edildiğinde ve öğrenme hedeflerine öncelik verildiğinde büyük yarar sağlayabilir.
- En Önemli Bileşen Ekosistemdir. Müfredat, sunum ve değerlendirmenin kapsamlı bir öğrenme sisteminde bir arada bulunması gerektiğini kabul edin. Teknolojinin bir engel değil, bir kolaylaştırıcı hâline gelmesi için tüm eğitim ekosistemine sorunsuz bir şekilde entegre edilmesi gerekmektedir. Bu, önemli paydaşlar tarafından tanımlanan bir kullanım bağlamında çalışır ve öğrenci en önemli bileşen olarak kabul edilir.
- Herkes İçin Yapay Zeka Okuryazarlığı. Tüm paydaşların yapay zeka ile ilgili temel kavramları, işleyiş biçimlerini ve öğretim, öğrenim ve değerlendirme ürün ve hizmetlerinin nasıl kullanılacağını öğrenmesi son derece önemlidir. Farklı paydaşların ihtiyaç duyduğu okuryazarlık düzeyi, öğrenme sistemi içindeki rollerinde bilinçli kararlar almak için bilmeleri gerekenlere bağlı olacak ve bu durum, araçları benimsemeden önce ciddi bir değerlendirme yapmalarını desteklemelidir.
- Teknolojiden Önce İnsan. The British Council’ın yapay zeka yaklaşımı, insan merkezlidir ve her şeyden önce öğrencilerin ihtiyaçlarına ve refahına öncelik verir. Yapay zeka da dahil olmak üzere tüm teknolojiler, yalnızca öğrenci veya sınava giren kişi için deneyimi ve sonuçları iyileştireceği kanıtlanabilirse öğrenme ve değerlendirme sistemine entegre edilmelidir.
- Eğitimciler Çok Önemlidir. Üretken yapay zekanın ve özellikle ChatGPT gibi büyük dil modellerinin akıllı özellikleri, eğitimcilerin ve dil uzmanlarının yüzyıllar boyunca biriktirdiği bilgi ve deneyim birikimini gidermemektedir. Yapay zekanın en iyi özelliklerini insan uzmanlığıyla birleştiren dengeli bir yaklaşım benimseyerek, tüm paydaşlar için eğitim deneyimini iyileştiren modern ve verimli çözümler sunulabilmektedir.
- Uzmanlarla İş Birliği Yapın. Sürekli teknolojik değişimlerin yaşandığı bir çağda, uzman olmayan kişilerin en yeni gelişmelere ayak uydurması oldukça zordur. The British Council, eğitimin geleceğini şekillendirmede farklı disiplinlerin önemli olduğunun bilincindedir ve kendi uzmanlık alanımızdan ve dışarıdan uzmanlarla etkileşimi aktif olarak teşvik eder.
- Etik Standartlara Bağlı Kalın. Yapay zeka sistemlerinin sağlayıcıları ve kullanıcıları, etik konulara öncelik vermelidir çünkü bu, teknolojiyi adil, güvenli ve kapsayıcı bir biçimde kullanmamıza olanak tanır. The British Council’ın “tasarım gereği etik” yaklaşımı, gelişimin erken aşamalarında etikle ilgili potansiyel endişeleri tespit etmeyi ve gidermeyi hedefler.
- Çözümlerin Gerçekten Erişilebilir Olduğundan Emin Olun. Eğitim sistemleri, yapay zeka uygulamalarının cihazlarda ve geniş çapta erişilebilir formlarda mevcut olmasını sağlamalıdır. Yapay zekanın tasarımı ve uygulanma şekli, yalnızca toplumda mevcut ayrıcalıklı konumda bulunan kişilerin kullanımını hedeflememelidir. Bunun yerine, geçmişlerine bakılmaksızın öğrencilerle aktif bir şekilde etkileşim kuracak şekilde tasarlanmalıdır.
- Kapsayıcı Olun ve Çeşitliliği Benimseyin. Farklı grupların önyargılara veya ayrımcılığa maruz kalmadan temsil edilmesini sağlamak amacıyla yapay zeka modellerinin dengeli bir şekilde ve çeşitli veri kümeleri kullanılarak oluşturulması son derece önemlidir. Ayrıca, yapay zekanın özellikle bilişsel ve fiziksel engelli bireyler olmak üzere, uluslararası öğrenciler arasında tam çeşitlilik fırsatını artırmak için kullanılmasını sağlamak gereklidir. Yapay zeka, öğrenme ve değerlendirme yolculuğunu öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda kişiselleştirerek destekleme imkânı sunmaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
